Tỉ suất lợi nhuận của một khoản đầu tư là tỉ lệ phần trăm giữa thu nhập (tiền lãi cộng chênh lệch giá mua bán) trên số tiền đã bỏ ra để đầu tư hoặc cho vay đầu kì.
Bản chất
– Đối với ví dụ về một món vay đơn lãi suất 10%/ năm trả gốc và lãi cuối kì, tỉ suất lợi nhuận và lãi suất hoàn vốn bằng nhau. Tuy vậy tỉ suất lợi nhuận không nhất thiết phải bằng lãi suất hoàn vốn.
– Khi thời hạn đầu tư bằng với kì hạn của trái phiếu thì tỉ suất lợi nhuận sẽ bằng lãi suất hoàn vốn. Nếu kì hạn đầu tư khác với kì hạn của trái phiếu thì tỉ suất lợi nhuận sẽ khác với lãi suất hoàn vốn do có sự chênh lệch giữa giá bán và giá mua chứng khoán.
– Đối với các loại trái phiếu dài hạn (30 năm, trái phiếu vĩnh cửu hoặc cổ phiếu không có ngày đáo hạn cụ thể) nhà đầu tư sẽ ít khi giữ các chứng khoán đến hạn hoặc mãi mãi do vậy lãi suất hoàn vốn sẽ không phản ánh đúng tỉ lệ lợi nhuận từ việc nắm giữ chứng khoán. Điều quan trọng hơn là họ quan tâm tới tỉ suất lợi nhuận trên số vốn bỏ ra đầu tư, khi đó ta sẽ phải tính tỉ suất lợi nhuận theo công thức sau đây:
R = (Pt+1 – Pt +C)/ Pt x100%
Trong đó:
Pt+1, Pt là giá chứng khoán ở thời điểm lần lượt là t+1 và t
C là khoản thu nhập bằng tiền do nắm giữ chứng khoán trong thời gian từ t đến t+1.
Ví dụ
Ví dụ nếu đầu năm một người mua trái phiếu với giá 95.000 đồng, mệnh giá 100.000 đồng và lãi suất coupon 10%, giữ nó một năm rồi bán đi với giá 100.000 đồng, tỉ suất lợi nhuận của khoản đầu tư này trong một năm là:
C = 100.000 x 10% x 1 = 10.000 đồng
R = (Pt+1 – Pt +C)/ Pt x100% = (100.000 – 95.000 + 10.000)/95.000 x 100% = 15,79%
Ví dụ về đầu tư cổ phiếu: Giả sử một nhà đầu tư đầu năm mua cổ phiếu ACC với giá 35.000 đồng/ cổ phiếu, cổ tức trả cho năm đó là 30% (cổ tức tính trên mệnh giá cổ phiếu là 10.000 đồng), cuối năm giá cổ phiếu là 38.000 đồng/ cổ phiếu.
Như vậy tỉ suất lợi nhuận từ việc mua cổ phiếu ACC là:
R = (Pt+1 – Pt +C)/ Pt x100% = (38.000 – 35.000 + 3.000)/100% = 17,14%
Kết luận
Tỉ suất lợi nhuận là cách tính lãi suất thường xuyên nhất đối với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.